عضو شوید
عضویت سریع
آمار مطالب
آمار بازدید
بیماری کبد چرب یا بیماری استئاتوز کبدی، بیماری است که درواقع شما چربی اضافی در کبد خود دارید. نوشیدن زیاد الکل احتمال ابتلا به کبد چرب را افزایش میدهد. با گذشت زمان، الکلِ بیش از حد منجر به تجمع چربی در داخل سلول‌های کبد شما میشود. این کار، منجر به کار کردن سخت کبد میشود. البته اگر الکل زیاد مصرف نمی‌کنید باز هم ممکن است به دلایل گوناگون به کبد چرب مبتلا شوید. پس ناگریز همه ما در اثر بیماری کبد چرب قرار داریم. در این مقاله می‌خواهیم به طور کامل به علائم، عوارض و راه حل‌های درمان کبد چرب بپردازیم. پس با این مقاله از سایت مجله جوان ایرانی همراه باشید.
عملکرد کبد چیست؟
کبد شما یک اندام ضروری با عملکردهای متعدد حمایت کننده از زندگی است. کبد:
- صفرا تولید میکند که به هضم غذا کمک میکند.
- برای بدن پروتئین می‌سازد.
- آهن را ذخیره میکند.
- مواد مغذی را به انرژی تبدیل میکند.
- موادی ایجاد میکند که به لخته شدن خون شما کمک میکند (برای التیام زخم‌ها)
- با ایجاد فاکتورهای ایمنی و حذف باکتری‌ها و سموم (موادی که می‌توانند به بدن آسیب برسانند) از خون در برابر عفونت‌ها محافظت میکنند.
بیماری کبد چرب چیست؟
بیماری کبد چرب (استئاتوز) یک بیماری شایع است که به دلیل تجمع بیش از حد چربی در کبد ایجاد میشود. یک کبد سالم حاوی مقدار کمی چربی است. زمانی که چربی به 5 تا 10 درصد وزن کبد فرد برسد مشکل ساز میشود. و باید برای درمان کبد چرب اقدام کند.
بیماری کبد چرب چه اَشکالی دارد؟
دو شکل اصلی بیماری کبد چرب وجود دارد:
✔ بیماری کبدی الکلی
کبد چرب الکلی تجمع چربی در کبد در نتیجه نوشیدن زیاد مواد الکی است. حدود 5٪ از مردم در ایالات متحده به این شکل از بیماری کبد مبتلا هستند. بیماری کبد چرب الکلی معمولا قابل پیشگیری است. درواقع با قطع نوشیدن الکل، درمان کبد چرب حاصل میشود. اما اگر فرد به نوشیدن ادامه دهد، بیماری کبد میتواند مشکلات جدی را ایجاد کند. این مشکلات شامل؛
- ورم کبد: همیشه علائمی ایجاد نمی‌کند، اما ممکن است در سمت راست بالای شکم درد یا ناراحتی ایجاد کند.
- هپاتیت الکلی: این تورم در کبد است که میتواند باعث تب، حالت تهوع، استفراغ، درد شکم و یرقان (پوست و چشم مایل به زرد) شود.
- سیروز الکلی: به تجمع بافت اسکار در کبد گفته میشود. که میتواند به علائمی مشابه هپاتیت الکلی و انباشته شدن مقادیر زیادی مایع در شکم منجر شود.
- فشار خون بالا در کبد
- خونریزی در بدن
- سردرگمی و تغییر در رفتار
- طحال متورم
- نارسایی کبد (که میتواند کشنده باشد.)
✔ بیماری کبد چرب غیر الکلی
بیماری کبد چرب غیرالکلی در افرادی رخ میدهد که الکل مصرف نمی‌کنند. این بیماری از هر سه بزرگسال یک نفر و از هر 10 کودک یک کودک در ایالات متحده را تحت تاثیر قرار میدهد. محققان علت دقیق بیماری کبد چرب غیرالکلی را پیدا نکرده‌اند. عوامل متعددی مانند چاقی و دیابت می‌توانند خطر ابتلا را افزایش دهند.
به طور کلی دو نوع مختلف از بیماری کبد چرب غیرالکلی وجود دارد:
کبد چرب ساده: این بدان معناست که شما در کبد خود چربی دارید، اما ممکن است هیچ التهابی در کبد یا آسیب به سلول‌های کبدی در شما رخ ندهد. معمولاً این نوع مشکلی در کبد شما ایجاد نمی‌کند. اکثر افراد مبتلا به کبد چرب غیرالکلی کبد چرب ساده دارند.
استئاتوهپاتیت غیرالکلی که NASH نامیده میشود: این نوع بیماری بسیار جدی‌تر از یک کبد چرب ساده است. NASH به این معنی است که شما در کبد خود التهاب دارید. التهاب و آسیب سلول‌های کبدی که با NASH اتفاق می‌افتد میتواند باعث مشکلات جدی مانند فیبروز و سیروز(از انواع زخم‌های کبدی و سرطان) شوند.
سطوح مختلف بیماری کبد چرب
به طور معمول چهار درجه مختلف بیماری کبد چرب وجود دارد. این درجه‌ها به درصد سلول‌های چربی که وزن کلی کبد را تشکیل میدهند بستگی دارد.
گرید 0 (سالم): سلول‌های چربی 0 تا 5 درصد از وزن کلی کبد را تشکیل میدهند.
گرید 1 (خفیف): سلول‌های چربی 5 تا 33 درصد از وزن کلی کبد را تشکیل میدهند.
گرید 2 (متوسط): سلول‌های چربی 34 تا 66 درصد از وزن کلی کبد را تشکیل میدهند.
گرید 3 (شدید): سلول‌های چربی بیش از 66 درصد از وزن کلی کبد را تشکیل میدهند.
درمان کبد چرب گرید 2
در کبد چرب گرید2 علائم مختلفی از جمله؛ درد شکم، کبودی در بدن، خونریزی خود به خودی مانند خونریزی بینی، خستگی شدید، تب، خارش پوست، بی‌حالی و چاقی شکم وجود دارد.
در کبد چرب گرید2 التهاب کبد ممکن است وجود داشته باشد؛ به همین دلیل ممکن است بدنِ فرد به سمت هپاتیت برود. در برخی موارد، هپاتیت ممکن است مستلزم بستری شدن باشد.
اگر فردی مبتلا به بیماری کبد چرب گرید2 باشد، باید هر کاری میتواند انجام دهد تا عادت روزانه خود را تغییر دهید. فراموش نکنید فرد در این مرحله از کبد چرب گرید2 این فرصت را دارد و شاید اگر کبد چرب پیشرفت کند احتمالا این فرصت از دست برود.
نکته اولی که باید به آن توجه کرد مصرف الکل است و تنها راه درمان کبد چرب پرهیز از مصرف الکل است. تغييرات رژيم غذایی مرحله بعدي نیز می‌باشند.
درمان کبد چرب گرید 3
به طور کلی برای درمان کبد چرب گرید3 راه‌های متفاوتی وجود دارد. در ادامه به برخی از این راه‌ها میپردازیم؛
- متوقف کردن استفاده از الکل یا محدود کردن آن
- دریافت داروهایی که فلزات سنگین همچون آهن و مس را از بدن حذف میکنند.
- به کار بردن داروهای ضد ویروسی برای درمان عفونت‌های هپاتیت مزمن ویروسی
- دریافت داروهایی که فعالیت سیستم ایمنی بدن را کاهش میدهند.
- عدم استفاده از داروهایی که با بروز فیبروز کبدی مرتبط هستند.
- مقابله و برطرف کردن انسداد مجاری صفراوی
علل کبد چرب
کبد چرب زمانی ایجاد میشود که بدن شما بیش از حد چربی تولید کند یا به اندازه کافی چربی را متابولیزه نکند. چربی اضافی در سلول‌های کبدی ذخیره میشود، جایی که تجمع می‌یابد و باعث بیماری کبد چرب میشود.
این تجمع چربی میتواند ناشی از عوامل مختلفی باشد.
به عنوان مثال، نوشیدن بیش از حد الکل میتواند باعث بیماری کبد چرب الکلی شود. این اولین مرحله بیماری کبدی مرتبط با الکل است.
در افرادی که زیاد الکل نمی‌نوشند، علت بیماری کبد چرب کمتر مشخص است.
یک یا چند مورد از عوامل زیر ممکن است نقش داشته باشند:
- چاقی
- قند خون بالا
- مقاومت به انسولین
- سطوح بالای چربی، به ویژه تری گلیسیرید در خون
علل کمتر رایج عبارتند از:
- بارداری
- کاهش وزن سریع
- برخی از انواع عفونت‌ها مانند هپاتیت C
- عوارض جانبی برخی از انواع داروها، مانند متوترکساتف تاموکسیفن ، آمیودورون و والپروئیک اسید
- قرار گرفتن در معرض سموم خاص
- برخی از ژن‌ها نیز ممکن است خطر ابتلا به کبد چرب را افزایش دهند
علائم کبد چرب چیست؟
افراد مبتلا به بیماری کبد چرب اغلب هیچ علامتی ندارند تا زمانی که بیماری تا سیروز کبدی پیشرفت کند. اگر علائمی دارید، ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- درد شکم یا احساس پری در سمت راست بالای شکم(محل قرارگیری کبد)
- حالت تهوع، از دست دادن اشتها یا کاهش وزن
- پوست مایل به زرد و سفیدی چشم (یرقان)
- ورم شکم و پاها
- خستگی شدید یا آشفتگی ذهنی
- ضعف
- رگ‌های خونی ورم کرده زیر پوست
- سینه‌های بزرگتر از حد معمول در مردان
- کف دست‌های قرمز
عوارض كبد چرب
عارضه اصلی همه این شرایط سیروز یا زخم کبد است. همانطور که کبد شما تلاش میکند تا التهاب ناشی از این شرایط را متوقف کند، مناطقی از کبد را زخم میکند. همانطور که التهاب گسترش می‌یابد، زخم ها نیز گسترش می‌یابند و در نهایت، کبد شما نمیتواند کار خود را به درستی انجام دهد. که در این شرایط میتواند منجر به موارد زیر شود:
- تجمع مایع در شکم
- وریدهای متورم در مری (که می‌توانند ترکیده و خونریزی کنند.)
- گیجی و خواب آلودگی
- سرطان کبد
- نارسایی کبد
راه‌های مقابله با کبد چرب
معمولا اولین راه درمان کبد چرب، کاهش وزن است. کاهش وزن به کاهش چربی، التهاب و جای زخم در کبد کمک میکند. از دست دادن تنها 3 تا 5 درصد از وزن بدن میتواند میزان چربی در کبد را کاهش دهد.
همچنین باید نوشیدن مواد الکی را ترک کنید. این تنها راهی است که میتوانید از بدتر شدن آسیب کبدی جلوگیری کنید. حتی ممکن است بتوانید برخی از آسیب‌های کبدی را که قبلاً رخ داده است، خنثی کنید.
درمان کبد چرب خانگی (۶ روش)
در حال حاضر هیچ دارویی برای درمان کبد چرب وجود ندارد. اما به گفته پزشکان رژیم غذایی و تغییر سبک زندگی از موثرترین راه‌ها برای مدیریت این بیماری است. بنابراین، نوع رژیم غذایی و تغییر سبک زندگی میتواند بسیار موثر واقع شود. در ادامه به بیان برخی از موثرترین راه‌ها میپردازیم.
✔ بیشتر ورزش کنید!
سعی کنید در اکثر روزهای هفته حداقل 30 دقیقه در روز تحرک داشته باشید. اگر در تلاش برای کاهش وزن هستید، ورزش کردن میتواند یکی از بهترین و موثرترین راه‌ها به شمار آید.
✔ با خود مهربان باشید!
کارهایی را انجام ندهید که برای بدنتان خطرساز هستند. الکل را کنار بگذارید. داروهای بدون نسخه را فقط طبق دستور مصرف کنید. قبل از امتحانِ هر گونه دارو گیاهی با پزشک خود صحبت کنید. فقط به این دلیل که یک محصول طبیعی و گیاهی است، به این معنی نیست که بی‌خطر است. درمان کبد چرب میتواند با مراقبت‌های درست و صحیح در کمترین زمان موثر شود.
✔ کلسترول خود را کاهش دهید!
یک رژیم غذایی گیاهی سالم داشته باشید، ورزش کنید و داروهای خود را مصرف کنید. این کارها باعث میشود سطح کلسترول و تری گلیسیرید شما به درستی حفظ شود. همچنین دیابت خود را مدیریت کنید. قند خون خود را چک کنید.
✔ قهوه زیاد بنوشید!
طبق تحقیقات انجام شده در سال 2016، قهوه مزایای محافظتی زیادی برای کبد دارد. به طور خاص، تولید آنزیم‌های کبدی را تحریک میکند که باعث مبارزه با التهاب میشود. همان تحقیق گزارش داد که در میان افراد مبتلا به NAFLD، مصرف منظم قهوه آسیب کلی کبد را کاهش میدهد. به نظر می‌رسد دو تا سه فنجان قهوه در روز به درمان کبد چرب کمک میکند. قهوه سیاه بهترین گزینه است، زیرا حاوی هیچ چربی یا شکر اضافه‌ای نیست.
✔ مکمل‌های امگا 3 مصرف کنید!
در حالی که چربی‌ها باید برای سلامتی بدن حدود شوند، اما انواع دیگر چربی‌ها در واقع می‌توانند مفید باشند. اسیدهای چرب امگا 3 چربی‌های غیر اشباع هستند که در غذاهایی مانند ماهی‌های چرب و برخی مغزها و دانه‌ها یافت میشوند. آنها فوایدی برای سلامت قلب دارند و اغلب برای افراد مبتلا به NAFLD توصیه میشود. یک بررسی در سال 2016 از مطالعات نشان میدهد که مصرف مکمل امگا 3 ممکن است باعث کاهش چربی کبد و بهبود سطح کلسترول نیز شود.
✔ به مقدار لازم ویتامین E مصرف کنید!
ویتامین E یک آنتی اکسیدان است که التهاب ناشی از NAFLD را کاهش میدهد.
برای اطلاع از ویتامین E و بهترین زمان مصرف آن میتوانید در این مقاله بهترین نکات را بخوانید:
درمان کبد چرب در طب سنتی (۹ گیاه)
جالب است بدانید که طب سنتی در درمان کبد چرب هم نیز دخالت دارد. بیشتر افراد تلاش میکنند با استفاده از گیاهان دارویی و علم طب سنتی به درمان کبد چرب خود بپردازند. در اینجا تعدادی از بهترین گیاهانی که برای بهبود سلامت کبد اثبات شده‌اند را معرفی میکنیم.
✔ خار مریم
خار مریم بیش از 2000 سال است که برای درمان بیماری‌های مجرای صفراوی و کبد استفاده میشود و تحقیقات نشان میدهد که ممکن است خواص محافظتی از کبد داشته باشد.
بیان شده است که خار مریم دارای اثرات آنتی اکسیدانی قوی است و ممکن است به ترویج بازسازی سلول‌های کبدی و کاهش التهاب کمک کند.
به عنوان مثال، برخی از مطالعات نشان داده‌اند که مصرف مکمل خار مریم ممکن است به محافظت در برابر پیشرفت بیماری کبدی، افزایش طول عمر در افراد مبتلا به سیروز الکلی و افزایش کیفیت کلی زندگی در افراد مبتلا به بیماری کبد کمک کند.
✔ جینسینگ
جینسینگ یک مکمل گیاهی محبوب است که به دلیل خواص ضد التهابی قوی خود شناخته شده است.
تعدادی از مطالعات آزمایشگاهی و حیوانی نشان داده‌اند که جینسینگ دارای اثرات آنتی اکسیدانی است و ممکن است به محافظت در برابر آسیب کبدی ناشی از ویروس‌ها، سموم و الکل کمک کند. به علاوه، ممکن است بازسازی سلول‌های کبد را پس از جراحی تقویت کند.
علاوه بر این، برخی از مطالعات انسانی نشان داده‌اند که درمان جینسینگ ممکن است عملکرد کبد را بهبود بخشد و خستگی و التهاب را در افراد مبتلا به بیماری کبد و اختلال عملکرد کبد کاهش دهد.
✔ چای سبز
برخی مطالعات نشان داده‌اند که مصرف مکمل عصاره چای سبز ممکن است به درمان مبتلایان به بیماری کبد کمک کند.
مطالعه‌ای روی 80 فرد مبتلا به بیماری کبد چرب غیرالکلی نشان داد که مکمل 500 میلی گرم عصاره چای سبز در روز به مدت 90 روز به طور قابل توجهی نشانگرهای آسیب را کاهش میدهد.
همچنین نشان داده شده است که مصرف چای سبز در برابر بیماری‌های مختلف کبد از جمله سرطان کبد، هپاتیت، سیروز، کبد چرب (استئاتوز کبدی) و بیماری مزمن کبد محافظت میکند.
✔ شیرین بیان
در مطالعات علمی نشان داده شده است که ریشه شیرین بیان دارای اثرات ضد التهابی، ضد ویروسی و محافظت از کبد است. جزء فعال اصلی ریشه شیرین بیان ترکیب ساپونین گلیسیریزین است که معمولاً در طب سنتی چینی و ژاپنی برای درمان بسیاری از بیماری‌ها از جمله بیماری کبد استفاده میشود.
مطالعه ای روی 66 فرد مبتلا به بیماری کبد چرب نشان داد که مصرف مکمل 2 گرم عصاره ریشه شیرین بیان در روز به مدت 2 ماه به طور قابل توجهی بیماری‌های مبدی را کاهش میدهد.
✔ زردچوبه
زردچوبه و جزء فعال اصلی آن کورکومین بسیار برای سلامتی موثر هستند. به خوبی ثابت شده است که زردچوبه دارای خواص ضد التهابی، آنتی اکسیدانی و ضد سرطانی قوی است که این گیاه را به گزینه‌ای محبوب برای مبتلایان به بیماری کبد چرب تبدیل میکند.
✔ سیر
اگرچه سیر از نظر گیاه شناسی یک سبزی محسوب میشود، اما جزء محبوب بسیاری از داروهای گیاهی است. سیر حاوی ترکیبات گیاهی آنتی اکسیدانی و ضد التهابی قوی مانند آلیسین، آلیین و آجوئن است که ممکن است به درمان کبد چرب کمک کند.
✔ زنجبیل
ریشه زنجبیل یک عنصر محبوب در آشپزی است. همچنین معمولاً به عنوان یک درمان دارویی برای بسیاری از بیماری‌ها از جمله درمان کبد چرب استفاده میشود.
ریشه زنجبیل حاوی ترکیبات قدرتمندی از جمله جینجرول و شوگاول است که به مهار التهاب و محافظت در برابر آسیب سلولی کمک میکند. به علاوه، زنجبیل به محافظت از کبد در برابر سمومی مانند الکل می‌پردازد.
✔ جینکو بیلوبا
جینکو بیلوبا یک مکمل گیاهی محبوب است که با بهبود سلامت کبد مرتبط است. به عنوان مثال، یک مطالعه روی جوندگان نشان داد که تزریق جینکو بیلوبا باعث کاهش فیبروز کبد و بهبود عملکرد کبد میشود.
✔ گون
گون یک گیاه خوراکی است که معمولا در طب سنتی چینی استفاده میشود. مملو از ترکیبات دارویی از جمله ساپونین‌ها، ایزوفلاونوئیدها و پلی‌ساکاریدها است که خواص درمانی قدرتمندی برای درمان کبد چرب دارند.
بهترین دارو برای درمان کبد چرب
میتوان گفت یکی از بهترین داروها برای درمان کبد چرب رژیم و کاهش وزن است. برای کاهش وزن آهسته اما پیوسته از یک رژیم غذایی متعادل پیروی کنید. کاهش وزن سریع در واقع میتواند بیماری کبد چرب را بدتر کند. پزشکان اغلب رژیم غذایی مدیترانه‌ای را توصیه میکنند که سرشار از سبزیجات، میوه‌ها و چربی‌های خوب است.
همچنین در رژیم غذایی خود به موارد زیر توجه ویژگه داشته باشید:
- مصرف کربوهیدرات‌های تصفیه شده مانند شیرینی‌ها، برنج سفید، نان سفید، سایر محصولات غلات تصفیه شده را محدود کنید.
- مصرف چربی‌های اشباع شده را که در گوشت قرمز و بسیاری از محصولات حیوانی دیگر یافت میشود، محدود کنید.
- از چربی‌های ترانس که در بسیاری از میان وعده های فرآوری شده وجود دارد، اجتناب کنید.
- از الکل موکداً دوری کنید.
سخن آخر
کبد چرب به عنوان استئاتوز کبدی نیز شناخته میشود. زمانی اتفاق می‌افتد که چربی در کبد جمع شود. داشتن مقادیر کمی چربی در کبد طبیعی است، اما مقدار زیاد آن میتواند به یک مشکل سلامتی تبدیل شود. بیماری کبد چرب میتواند عوامل گوناگونی همچون؛ چاقی، فشارخون بالا، مصرف الکل و غیره داشته باشد. در حال حاضر داروی خاصی برای درمان کبد چرب وجود ندارد. اما میتوان با اصلاح و تغییر سبک زندگی آن را مداوا کرد.
اگر سؤال و یا تجربهای از درمان کبد چرب دارید، میتوانید در بخش نظرات پیام خود را ثبت کنید.
